Ta strona wykorzystuje ciasteczka ("cookies") w celu zapewnienia maksymalnej wygody w korzystaniu z naszego serwisu. Czy wyrażasz na to zgodę?

Czytaj więcej

Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej

 


Profil
Kierownik
Zespół
Projekty
Publikacje
Kontakt
Strona www

Profil

Dr hab. Mateusz Baca
e-mail: m.baca@cent.uw.edu.pl
telefon: +48 22 55 43746
pokój: 04.224
ORCID: 0000-0003-2174-3914
SCOPUS ID: 54789516200

Prace zespołu Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej koncentrują się wokół dwóch głównych zagadnień. Pierwszym z nich jest badanie historycznych populacji ludzkich; w tym historia populacji z terenów Polski, a także historia populacji i organizacja społeczna w kulturach przedkolumbijskich Ameryki Południowej, drugim historie ewolucyjne wybranych gatunków zwierząt w późnym plejstocenie i holocenie, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu zmian klimatu na populacje ssaków. Zagadnienie to, poza wymiarem czysto poznawczym, jest też istotne z punktu widzenia przewidywania związanych z klimatem zmian we współczesnych populacjach zwierząt.

Do realizacji obydwu zagadnień wykorzystujemy analizy antycznego DNA, czyli DNA uzyskiwanego ze szczątków martwych organizmów (np. kości, zębów, zmumifikowanych tkanek miękkich). Stosujemy szereg technik pozwalających na ekstrakcję, namnożenie i sekwencjonowanie silnie zdegradowanego materiału genetycznego, który zachował się w szczątkach ludzkich lub zwierzęcych. Do realizacji projektów badawczych wykorzystujemy metody z zakresu genetyki sądowej, populacyjnej jak i filogenetyki oraz filogeografii.

W ramach Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej możliwe jest wykonanie szeregu badań takich jak określanie przynależności gatunkowej szczątków zwierzęcych, określania płci i pokrewieństwa osób pochowanych w jednym grobowcu lub stanowisku archeologicznym. Możliwe jest też odtworzenie niektórych cech fenotypowych (kolor oczu, kolor włosów). Zapraszamy do współpracy archeologów zainteresowanych przeprowadzeniem analiz genetycznych badanego przez nich materiału.

Współpracujemy z Muzeum i Instytutem Zoologii PAN przy projekcie dr Martyny Molak-Tomsia pt: Tiwanaku – badanie charakterystyki, pochodzenia oraz zmian w populacji prekolumbijskiej kultury znad jeziora Titicaca z użyciem metod genetycznych.

Kierownik

Dr hab. Mateusz Baca zajmuje się badaniami wykorzystującymi analizy kopalnego DNA od ponad piętnastu lat. W tym okresie kierował czterema projektami finansowanymi przez Narodowe Centrum Nauki oraz uczestniczył w kilkunastu innych projektach dotyczących rekonstrukcji historii ewolucyjnych wielu gatunków ssaków, w tym ludzi. Jest współautorem ponad 45 artykułów naukowych opublikowanych w międzynarodowych czasopismach, w tym w Science Advances, PNAS, Quaternary Scienec Rewiews oraz Proceedings of the Royal Society B.

Od 2016 prowadzi badania w CeNT UW w ramach Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej kierowanym przez prof. Piotra Węgleńskiego. Od lutego 2024 z pełnomocnictwa dyrektora CeNT kierował całym zespołem Laboratorium, a od pażdziernika 2025 jest kierownikiem Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej.

Zespół

Kierownik
dr hab. Mateusz Baca

Postdocy / pracownicy
dr Martyna Molak-Tomsia
dr Danijela Popovic
dr Aleksandra Żeromska
mgr Barbara Bujalska

Studenci:
Michał Golubiński
Gabriela Damentka
Aleksandra Deroń
Alicja Kaźmierkiewicz
Kaaviya Balakrishnan

Wybrane projekty

Tytuł Kierownik Lata Finansowanie
Rekonstrukcja historii ewolucyjnej niedźwiedzia brunatnego na Bałkanach D. Popović 2025-2029 NCN OPUS
Historia Bałtów z obszaru dzisiejszej północno-wschodniej Polski w epoce żelaza i średniowieczu na podstawie analiz kopalnego DNA M. Golubiński 2025-2028 NCN PRELUDIUM
Analiza kopalnych genomów małych ssaków jako narzędzie do rekonstrukcji odpowiedzi gatunków na zmiany klimatu M. Baca 2021-2026 NCN SONATA BIS
Rozwikłanie chronologicznej, geograficznej i tafonomicznej złożoności występowania nosorożca włochatego w plejstoceńskich kontekstach Polski (WOOLRHINOPOLI) i Europy D. Popovic 2022-2026 NCN OPUS
Analizy genetyczne wymarłych i współczesnych form suhaka (rodzaj Saiga, rodzina Bovidae) w celu określenia ich zróżnicowania taksonomicznego i relacji filogeograficznych w porównaniu z danymi morfologicznymi i paleoklimatycznymi M. Baca 2021-2026 NCN OPUS
Odtworzenie historii ewolucyjnej śnieżnika europejskiego (Chionomys nivalis, Cricetidae, Mammalia) w oparciu o kopalny DNA i datowania radiowęglowe w kontekście zmian klimatu w późnym plejstocenie i holocenie A. Żeromska 2021-2025 NCN PRELUDIUM
Rekonstrukcja i kalibracja drzewa filogenetycznego rodzaju Microtus z wykorzystaniem sekwencji genomów ze Środkowego Plejstocenu M. Baca 2021-2025 NCN OPUS

Wybrane publikacje

  • Niedziałkowska M., Górny M., Gornia J., Popović D., Baca M., Ratajczak-Skrzatek U., Kovalchuk O., Sykut M., Suska-Malawska M., Mackiewicz P., Hofman-Kamińska E., Kowalczyk R., Czarniauski M., Pawłowska K., Makowiecki D., Tataurova L., Bondarev A., Shpansky A., Protopopov A.V., Sorokin A.D., Saarma U., Kosintsev P., Schmölcke U., Wilczyński J., Lipecki G., Nadachowski A., Boeskorov G.G., Baryshnikov G.F., Zorzin R., Vorobiova N., Moskvitina N.S., Leshchinskiy S., Malikov D., Berdnikov I.M., Balasescu A., Boroneant A., Klementiev A., Fyfe R., Woodbridge J., Stefaniak K.
    Impact of global environmental changes on the range contraction of Eurasian moose since the Late Pleistocene
    (2024) Science of the Total Environment, 957, art. no. 177235
    DOI: 10.1016/j.scitotenv.2024.177235
  • Niebylski J.M., Dobrzańska H., Szczepanek A., Krzewińska M., Gan P., Barszcz M., Rodríguez-Varela R., Pochon Z., Lityńska-Zając M., Makowicz-Poliszot D., Pankowska A., Rauba-Bukowska A., Wasilewski M., Kozerska M., Urbanik A., Włodarczak P., Popović D., Baca M., Götherström A.
    Unveiling Hunnic legacy: Decoding elite presence in Poland through a unique child’s burial with modified cranium
    (2024) Journal of Archaeological Science: Reports, 56, art. no. 104563
    DOI: 10.1016/j.jasrep.2024.104563
  • Bacalum M., Radu M., Osella S., Knippenberg S., Ameloot M.
    Generalized polarization and time-resolved fluorescence provide evidence for different populations of Laurdan in lipid vesicles
    (2024) Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology, 250, art. no. 112833
    DOI: 10.1016/j.jphotobiol.2023.112833
  • Saha A., Baca M., Popović D., Mohammadi Z., Olsson U., Roycroft E., Fostowicz-Frelik Ł.
    The first complete mitochondrial genome data of the Afghan pika Ochotona rufescens (Lagomorpha, Ochotonidae), near the type locality
    (2024) Data in Brief, 53, art. no. 110246
    DOI: 10.1016/j.dib.2024.110246
  • Pan J., Liu X., Baca M., Calvière-Tonasso L., Schiavinato S., Chauvey L., Tressières G., Perdereau A., Aury J.-M., Oliveira P.H., Wincker P., Abdykanova A., Arsuaga J.L., Bayarsaikhan J., Belinskiy A.B., Carbonell E., Davoudi H., Lira Garrido J., Gilbert A.S., Hermes T., Warinner C., Kalmykov A.A., Lordkipanidze D., Mackiewicz P., Mohaseb A.F., Richter K., Sayfullaev N., Shapiro B., Shnaider S., Southon J., Stefaniak K., Summers G.D., van Asperen E.N., Vanishvili N., Hill E.A., Kuznetsov P., Reinhold S., Hansen S., Mashkour M., Berthon R., Taylor W.T.T., Houle J.-L., Hekkala E., Popović D., Orlando L.
    Genome-wide population affinities and signatures of adaptation in hydruntines, sussemiones and Asian wild asses
    (2024) Molecular Ecology, 33 (19), art. no. e17527
    DOI: 10.1111/mec.17527
  • Popović D., Baca M., Wiejacka M., Chudziak W., Makowiecki D.
    Genetic characterization of horses in Early Medieval Poland
    (2024) Journal of Archaeological Science: Reports, 56, art. no. 104530
    DOI: 10.1016/j.jasrep.2024.104530
  • Rabiniak E., Rekovets L., Kovalchuk O., Baca M., Popović D., Strzała T., Barkaszi Z.
    Hares from the Late Pleistocene of Ukraine: a phylogenetic analysis and the status of Lepus tanaiticus (Mammalia, Lagomorpha)
    (2024) Biologia, 79 (1), pp. 87 – 99
    DOI: 10.1007/s11756-023-01499-z
  • Religa-Sobczyk J., Wojenka M., Baca M., Popović D., Wojtal P.
    Guinea pig remains from the XVIth century Ojców castle (southern Poland)
    (2023) Journal of Archaeological Science: Reports, 52, art. no. 104293
    DOI: 10.1016/j.jasrep.2023.104293
  • Gawlik J., Koper M., Bogdanowicz A., Weglenski P., Dzikowska A.
    Nuclear Functions of KaeA, a Subunit of the KEOPS Complex in Aspergillus nidulans
    (2022) International Journal of Molecular Sciences, 23 (19), art. no. 11138
    DOI: 10.3390/ijms231911138
  • Krajcarz M., Krajcarz M.T., Baca M., Baumann C., van Neer W., Popovic D., Sudoł-Procyk M., Wach B., Wilczynski J., Wojenka M., Bocherens H.
    Ancestors of domestic cats in Neolithic Central Europe: Isotopic evidence of a synanthropic diet
    (2020) Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 117 (30), pp. 17710 – 17719
    DOI: 10.1073/pnas.1918884117

Kontakt

Dr hab. Mateusz Baca
e-mail: m.baca@cent.uw.edu.pl
telefon: +48 22 55 43746
pokój: 04.224